Program posiedzenia Uniwersyteckiej Komisji Nauki (UKN)

w dniach 9 – 11 października 2014

  Organizator: Uniwersytet Rzeszowski

 

 

SESJE PROBLEMOWE*:

Sesja I: Finansowanie badań statutowych w uniwersytetach.

Sesja II. Program Horyzont 2020 (Pakt dla Horyzontu).

Sesja III. Wyznaczanie recenzentów w procedurach habilitacyjnych i profesorskich.

Inne aktualne tematy: regulamin korzystania z funduszu rozwoju, ocena parametryczna – cd dyskusji i inne.

---

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA UNIWERSYTECKIEJ KOMISJI NAUKI
9 – 11 października 2014, Uniwersytet Rzeszowski

1. Otwarcie Sesji UKN.
Posiedzenie otworzył przewodniczący UKN, prof. Ryszard Dębicki, który powitał uczestników spotkania oraz przedstawił pokrótce plan spotkania.

2. Następnie głos zabrał JM Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. Aleksander Bobko, który na przykładzie prezentacji przedstawił zebranym Uniwersytet Rzeszowski – jego historię, sytuację obecną oraz plany na przyszłość.
Uniwersytet Rzeszowski powstał 1 września 2001. Uczelnia powstała z trzech samodzielnych jednostek: Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie – Filii w Rzeszowie oraz Wydziału Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Na Uniwersytecie funkcjonuje 10 wydziałów oraz 1 instytut działający na prawach wydziału, prowadzących kształcenie na 42 kierunkach:
• Wydział Biologiczno-Rolniczy (z Centrami: Innowacji i Wdrożeń Technologii w Przemyśle Spożywczym; Przetwarzania Biomasy i Odpadów na Energię; Transferu Technologii i Badań Podstawowych);
• Wydział Ekonomii (z Centrum Marketingu Produktów Spożywczych);
• Wydział Filologiczny;
• Wydział Matematyczno-Przyrodniczy (z Centrami: Mikroelektroniki i Nanotechnologii; Innowacji i Transferu Wiedzy Techniczno-Przyrodniczej);
• Wydział Medyczny;
• Wydział Pedagogiczno-Artystyczny;
• Wydział Prawa i Administracji;
• Wydział Socjologiczno-Historyczny;
• Wydział Sztuki;
• Wydział Wychowania Fizycznego;
• Pozawydziałowy Zamiejscowy Instytut Biotechnologii Stosowanej i Nauk Podstawowych (z Centrum Biotechnologii Stosowanej i Nauk Podstawowych).
W trakcie organizacji są kolejne centra naukowo-badawcze: Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Komputerowego, Przyrodniczo-Medyczne Centrum Badań Innowacyjnych, Laboratorium Biotechnologii, Centrum Innowacyjnych Technologii.
Uprawnienia do nadawania stopnia doktora posiada 5 wydziałów w 9 dyscyplinach, a stopnia doktora habilitowanego – 1 wydział w 2 dyscyplinach. Uniwersytet zatrudnia łącznie (na pierwszym, drugim, pełnym i niepełnym etacie) 1284 nauczycieli akademickich, w tym 115 profesorów tytularnych, 194 doktorów habilitowanych, 669 doktorów i 316 magistrów. Na Uniwersytecie studiuje 21047 studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych realizując studia I i II stopnia, jednolite
studia magisterskie, studia podyplomowe i doktoranckie.
Uniwersytet Rzeszowski realizuje 30 projektów, które mają na celu wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego Uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy. Programy, z których korzysta obecnie UR to: Rozwój Polski Wschodniej, Infrastruktura i Środowisko, Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego, Program Współpracy Transgranicznej POLSKA – BIAŁORUŚ – UKRAINA 2007-2013, Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013.
W priorytecie Uniwersytetu jest również tworzenie infrastruktury służącej jako baza naukowo-dydaktyczna dla nowych kierunków i specjalności: medycyny, mikroelektroniki, nanotechnologii i materiałów dla lotnictwa oraz bioinżynierii medycznej, bioinformatyki, biotechnologii analitycznej i biomateriałów. Ponadto powstają innowacyjne ośrodki dydaktyczno-naukowe, realizowane jako zadania samodzielne z wykorzystaniem tzw. twardych projektów unijnych (np. Kompleks Naukowo-Dydaktyczny – Zalesie), jak i w ramach zawiązywanych konsorcjów (np.: Biotechnologie Przyjazne dla Środowiska w ramach Rozbudowy Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego; Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego dla Celów Badawczych; Interdyscyplinarne Centrum Zaawansowanych Technologii Ochrony Środowiska).
Uniwersytet Rzeszowski zdobywa i przekazuje wiedzę, jest twórcą kapitału intelektualnego i społecznego, jak również inspiratorem i kreatorem rozwoju regionalnego uwzględniającym idee partnerstwa międzysektorowego. Podejmuje decyzje o charakterze rynkowym w warunkach ograniczeń budżetowych, wykorzystując jednocześnie wieloletnie doświadczenie w zakresie pozyskiwania funduszy unijnych na rzecz rozbudowy infrastruktury i potencjału badawczego. Jako
jednostka budżetowa szczególną uwagę poświęca kwestiom finansowania bieżącej i rozwojowej działalności. W świetle nowych wytycznych, dodatkowe finansowanie uczelni w większym stopniu zależy od jakości kształcenia, skali i jakości badań naukowych oraz umiejętności pozyskiwania środków z otoczenia zewnętrznego, a dostępne fundusze są rozdzielane w drodze konkursów i kierowane do najdynamiczniej rozwijających się jednostek. Coraz więcej środków przeznaczanych jest dla najbardziej kreatywnych pracowników naukowych, w tym w szczególności młodych naukowców, doktorantów i studentów. A zatem w sposób istotny od stopnia przedsiębiorczości
Uniwersytetu i poszczególnych jednostek zależy jego pozycja na rynku usług edukacyjnych i naukowo-badawczych.
Uniwersytet Rzeszowski ma aspiracje bycia uczelnią o zasięgu i prestiżu nie tylko regionalnym, ale także krajowym i europejskim.
Prezentacja: http://www.ukn.uw.edu.pl/2014X9-11/Prezentacja-Rektor UR.pps

W dyskusji udział wzięli:
Prof. Ryszard Dębicki pogratulował JM Rektorowi znakomitego poziomu współpracy uczelni z regionem.
Prof. Alojzy Nowak wyraził zainteresowanie, czy regionalni inwestorzy zatrudniają u siebie pracowników uczelni.
 Prof. Aleksander Bobko poinformował, że współpraca tego rodzaju opiera się głównie na krótkoterminowych praktykach oraz współpracą z różnymi firmami i wspólną pracą nad planem wdrażania różnorakich koncepcji.

I Sesja tematyczna
„Program Horyzont 2020 (Pakt dla Horyzontu)”.
Główne założenia Programu Horyzont 2020 przedstawiła pani Anna Wiśniewska z Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE, krajowy koordynator dla MSCA i EURAXESS, delegat rządowy do Komitetu Programowego MSCA. Za pomocą prezentacji dostępnej pod adresem http://www.ukn.uw.edu.pl/2014X9-11/2014_10_10_H2020_
UKN_AW_Rzeszow.pps omówiła temat „Program Ramowy UE w zakresie
badań i innowacji Horyzont 2020 (2014 – 2020)”

W dyskusji udział wzięli:
Prof. Ryszard Dębicki, prof. Cezary Mik, dr Dominik Antonowicz, prof. Jacek Witkoś, prof. Grzegorz Węgrzyn, ks. Prof. Józef Stala, prof. Jerzy Jaroszewski, prof. Szczepan Biliński, prof. Janusz Gil, prof. Sławomir Kaczmarek, prof. Alojzy Nowak, prof. Stanisław Kistryn, P.T. prof. Andrzej Derdziuk.

Konkluzje:
Warunki wynagradzania w Horyzoncie 2020, jakie zaproponowała Komisja Europejska, są demotywujące dla polskich badaczy. Limit na wypłacanie dodatkowych wynagrodzeń w projektach do kwoty 8000 EUR rocznie na osobę jest elementem wysoce zniechęcającym dla potencjalnych wnioskodawców, a obniżenie kosztów pośrednich w porównaniu do Projektów Ramowych z 60% do 25% i konieczność posiadania własnych środków w wysokości 15% kosztów projektu, których zwrot nastąpi dopiero po zaakceptowaniu raportu końcowego (co – jak doświadczenia wielu jednostek wykazują – może się bardzo przedłużać) - jest elementem zniechęcającym dla uczelni. Założenie, że nasi naukowcy zechcą wziąć udział w tym przedsięwzięciu tylko dla osiągnięcia wyników naukowych może się sprawdzić, ale na o wiele mniejszą skalę, niż mają na to nadzieję nasi koordynatorzy. Główny powód jest jeden – względy finansowe.


II Sesja tematyczna
„Finansowanie badań statutowych w uniwersytetach”
Na stronie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pojawił się projekt nowej ustawy pt. „Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw”: http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2014/1198 (Dziennik Ustaw 2014 Poz. 1198)
Odnotowano problem wynikający z finansowania działalności polegającej na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich. Finansowanie tzw. młodych naukowców kończy się, gdy osiągają oni 35 rok życia. Po tym terminie są oni pozbawieni pomocy i trudno im odnaleźć się w rzeczywistości, w której na działalność statutową ubywa pieniędzy, a konkurencja do środków jest znacznie wyższa. Należy zastanowić się nad tą sytuacją, gdyż grozi to tym, że młodzi, dobrze wykształceni i z pewnym doświadczeniem naukowcy będą uciekali na zachód, by pracować na poziomie, do jakiego przywykli. Należałoby przygotować w ramach Komisji dokument zawierający zarys strategii rozwoju finansowania nauki i spróbować przekazać go do KRUP → prof. Biliński zobowiązał się do przygotowania materiału w tej sprawie.
W dyskusji udział wzięli:
Prof. Ryszard Dębicki, prof. Grzegorz Węgrzyn, prof. Szczepan Biliński, prof. Stanisław Kistryn, prof. Jacek Witkoś, prof. Alojzy Nowak, P.T. prof. Andrzej Derdziuk.

Głos zabrał dr Dominik Antonowicz, który omówił wyniki ankiety KEJN dotyczącej procesu ewaluacji i kategoryzacji jednostek naukowych z punktu widzenia użytkowników. Główne cele badania to ewaluacja procesu oceny parametrycznej jednostek naukowych 2013, ocena zasad oceny parametrycznej jednostek naukowych 2013, poznanie sugestii dotyczących prowadzenia oceny parametrycznej w 2017 oraz włączenie użytkowników do projekcji zasad i procedur oceny parametrycznej 2017. Adresatem badań byli kierownicy jednostek naukowych, którzy w dniach 23 czerwca – 20 lipca 2014 dostarczyli 624 wypełnione ankiety (na 986 jednostek). Ankieta była przeprowadzona w formie internetowej.
Ocena wyników parametryzacji kształtowała się następująco:
 51,6 % ankietowanych uznało, że zostali ocenieni adekwatnie;
 35,58% stwierdziło, że uzyskało ocenę nieco za niską;
 12,18% uznało, że uzyskało ocenę zdecydowanie za niską;
 0,32% uznało, że uzyskało ocenę nieco za wysoką;
 0,32% uznało, iż uzyskało ocenę zdecydowanie za wysoką.
KEJN uznało, że ankieta przyniosła materiał wysoce reprezentatywny dla całej populacji polskich jednostek naukowych a procedura, zasady oraz wyniki oceny parametrycznej zostały dobrze, choć nie bezkrytycznie przyjęte przez kierowników JN. Biorąc pod uwagę liczbę Jednostek Naukowych, które wzięły udział w badaniu ankietowym można uznać, iż JN oczekiwały możliwości wypowiedzenia się w aspekcie oceny parametrycznej i oczekiwanie zostało spełnione. Kierownicy jednostek naukowych rozumieją zasady oceny parametrycznej i są zaangażowani w jej ulepszenie. Według respondentów nie ma potrzeby radykalnych zmian w ocenie parametrycznej, lecz niektóre jej elementy wymagają istotnego dopracowania. Istnieją znaczne różnice w poszczególnych grupach nauk w zakresie tego, co jest ważne w ocenie parametrycznej, wyraźnie dostrzegalny jest również problem niejednorodności GWO. Pożądana jest ponowna analiza wag dla poszczególnych kryteriów. W poszczególnych obszarach nauki oczekiwania co do wag różnią się od siebie.

Konkluzje:
Ważne, by jednostki uwzględniły parametry oceny parametrycznej w ocenie okresowej - może to przynieść wymierne korzyści w postaci poprawy finansowania i będzie mieć wpływ na strategię rozwoju nauki w Polsce. Planowane ograniczenie liczby parametrów w samych kryteriach oceny parametrycznej będzie również istotne. Każdy algorytm wpływający na punktację będzie miał siłę sprawczą i może zaważyć na kierunkach rozwoju jednostek naukowych.

III sesja tematyczna
„Wyznaczanie recenzentów w procedurach habilitacyjnych i profesorskich”
Dyskusje poprowadził prof. Grzegorz Węgrzyn.
Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów odnotowała problem dot. interpretacji przepisów dotyczących promotora pomocniczego.
Jednym z najgorętszych tematów po wejściu w życie reformy procedur naukowych jest również kwestia recenzji. Problem jakości recenzji jest podnoszony w wielu innych dyskusjach dotyczących stanu współczesnej nauki. Powszechne jest zjawisko nepotyzmu przy wyznaczaniu recenzentów, również jakość recenzji budzi duże zastrzeżenia.
Prof. Węgrzyn, który został wyznaczony do kierowania Zespołem Komisji ds. stopni i tytułów, zobowiązał się do przygotowania krótkiego dokumentu z uwagami Komisji dotyczącymi przepisów i ewentualnych rozwiązań i do przekazania go bezpośrednio do CK.


Na kolejnym spotkaniu planowane są tematy:
 dot. stopni i tytułów - Prof. Dębicki zaproponował, by na następne spotkanie Komisji zaprosić członka prezydium CK;
 dot. badań i pracy KEJN

Następne spotkania: 16 stycznia 2015 – Uniwersytet Warszawski, 11-13 czerwca 2015 na Uniwersytecie Gdańskim, 8-10 października 2015 – na Uniwersytecie Łódzkim.